Rối loạn thần kinh thực vật: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Trước nỗi lo về tác dụng phụ của thuốc Tây Y, nhiều người bệnh rối loạn thần kinh thực vật đặt ra câu hỏi: Rối loạn thần kinh thực vật có tự khỏi không? Thực tế, một số trường hợp có thể khỏi, không cần dùng thuốc. Nhưng người bệnh phải thay đổi lối sống mới có thể điều trị bệnh hiệu quả.

Điều trị rối loạn thần kinh thực vật cần sự phối hợp giữa người bệnh và bác sĩ

Rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Rối loạn thần kinh thực vật hay còn được biết đến là rối loạn thần kinh tự chủ là sự mất cân bằng giữa 2 hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm. Do cách thức hoạt động tự động của hệ thần kinh thực vật, vậy nên chỉ khi các chức năng của nó bị tổn thương, gây ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác thì ta mới nhận ra.

Bình thường, hệ thần kinh tự chủ của con người bao gồm hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm sẽ được phân bổ đến tất cả sợi trục thần kinh và di chuyển đến tất cả cơ quan của cơ thể. Mặc dù cách hoạt động đối lập nhau nhưng hai hệ này luôn trong thế cân bằng để điều hoà các hoạt động của hệ tim mạch như: huyết áp, nhịp tim, hệ tiêu hoá, hệ thần kinh, thân nhiệt, cơ vòng, hệ bài tiết mồ hôi, … Do đó khi sự cân bằng này bị phá vỡ, người bệnh sẽ gặp triệu chứng khó chịu trên nhiều hệ cơ quan khác nhau.

Rối loạn kinh thực vật là gì? Ảnh hưởng như nào?

Thực tế, rối loạn thần kinh thực vật không phải là một căn bệnh mà chỉ là sự rối loạn của các hoạt động thần kinh tự động từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Sự rối loạn này không gây nguy hiểm hay tử vong, tuy nhiên sẽ ảnh hưởng và giảm đi các chức năng tự động của cơ thể. Từ đó, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật

Khi rối loạn thần kinh thực vật, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng ở một hoặc hầu hết các cơ quan trong cơ thể như:

• Liên quan đến tim mạch: tim đập nhanh, trống ngực, hồi hộp, có thể kèm theo khó thở, huyết áp thay đổi thất thường, nhịp tim nhanh chậm thất thường, khó khăn trong việc thích ứng với những hoạt động về thể lực, thiểu năng mạch vành,đau thắt ngực.

• Liên quan đến thần kinh: rối loạn giấc ngủ, thiểu năng tuần hoàn , trí nhớ giảm sút, khả năng tập trung kém, lo âu, bồn chồn, cảm giác buồn bực không lý do, rối loạn vận mạch dẫn đến đau đầu mỗi khi thời tiết thay đổi.

• Liên quan đến hệ tiết niệu: tiểu không tự chủ, khó tiểu do rối loạn đường tiết niệu, có thể dẫn đến nhiễm khuẩn đường tiết niệu vì kích thích tiểu tiện, tiểu không hết nước tiểu.

• Liên quan đến hệ sinh dục: ở nữ giới sẽ xuất hiện các triệu chứng rối loạn kinh nguyệt, khô vùng âm đạo, khó đạt cực khoái khi quan hệ. Nam giới sẽ gặp vấn đề xuất tinh sớm, khó đạt hoặc duy trì sự cương cứng.

• Liên quan đến hệ bài tiết: thân nhiệt lạnh, nóng thất thường, giảm hoặc tăng tiết mồ hôi quá mức cần thiết

• Một số triệu chứng toàn thân: mệt mỏi, đau nhức toàn thân, nhức mỏi vai gáy, cơ thể rệu rã thiếu sức sống, phản ứng sinh học chậm với ánh sáng và gặp khó khăn khi điều khiển phương tiện di chuyển vào ban đêm.

Cơ thể mệt mỏi, rệu rã có thể là biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật

Nguyên nhân gây rối loạn thần kinh thực vật

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật như:

• Biến chứng thần kinh của bệnh đái tháo đường

• Một số dạng bệnh tự miễn (hội chứng Sjogren, viêm khớp dạng thấp và Lupus ban đỏ hệ thống).

• Hệ miễn dịch bị tấn công do một số bệnh như ung thư (hội chứng cận ung thư) hoặc virus, vi khuẩn.

• Phẫu thuật hoặc xạ trị vùng cổ gây ảnh hưởng đến dây thần kinh.

• Sự tích tụ bất thường của các protein trong hệ thống thần kinh (hội chứng amyloidosis)

• Dùng một số loại thuốc gây tổn thương hệ thần kinh, ví dụ thuốc điều trị ung thư

• Và đặc biệt nhất phải kể đến rối loạn ngoại di truyền, nguyên nhân điển hình gây nên bệnh rối loạn thần kinh thực vật.

Nguyên nhân rối loạn nhịp tim bạn cần chú ý

Ai có nguy cơ cao bị rối loạn thần kinh thực vật?

Chính vì những nguyên nhân kể trên mà những người sau đây sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh rối loạn thần kinh thực vật:

• Người mắc bệnh Parkinson mãn tính.

• Người mắc bệnh tiểu đường, bệnh tự miễn, ung thư, HIV.

• Người mắc một số dạng bệnh truyền nhiễm như: bạch hầu, ngộ độc thực phẩm, bệnh do vi khuẩn, virus gây nên…

• Người bị tổn thương thần kinh do nghiện rượu hoặc một số loại bệnh mãn tính khác.

• Người bị rối loạn tâm lý, rối loạn di truyền.

Thực tế, rối loạn thần kinh thực vật không phải là một căn bệnh mà chỉ là sự rối loạn của các hoạt động thần kinh tự động từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Sự rối loạn này không gây nguy hiểm hay tử vong, tuy nhiên sẽ ảnh hưởng và giảm đi các chức năng tự động của cơ thể. Từ đó, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Rối loạn thần kinh thực vật có tự khỏi không?

Rối loạn thần kinh thực vật có thể điều trị được bằng cách điều trị nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh và triệu chứng. Chẳng hạn như bệnh nhân bị rối loạn thần kinh thực vật do đái tháo đường thì kiểm soát lượng đường huyết trong máu; người bệnh Parkinson dùng thuốc theo đơn bác sĩ hợp lý, … Với 50% trường hợp rối loạn thần kinh thực vật không xác định được nguyên nhân., việc điều trị sẽ tập trung vào xử lý các triệu chứng. Nếu thấy cơ quan nào bị tác động do sự rối loạn của thần kinh thực vật thì điều trị. Ví dụ như hệ tiêu hoá bị ảnh hưởng thì nên sử dụng thuốc tốt cho nhu động ruột.

Rối loạn thần kinh thực vật có thể khỏi, nhưng khó "tự khỏi"

Theo các bác sĩ chuyên khoa thần kinh, có những trường hợp bị rối loạn thần kinh tim, rối loạn thần kinh thực vật có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc. Hầu hết những người bệnh mới chẩn đoán, dạng nhẹ, bác sĩ sẽ ít kê đơn. Bởi thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật hiện nay chủ yếu chỉ có tác dụng giảm triệu chứng, chưa tác động được vào nguyên nhân. Ví dụ như thuốc chẹn kênh beta chỉ giúp giảm nhịp tim nhanh, thuốc chống trầm cảm giúp hạn chế lo lắng quá mức…

Không phải trường hợp rối loạn thần kinh thực vật nào cũng cần dùng thuốc

Tuy nhiên để nói, rối loạn thần kinh thực vật có thể tự khỏi, người bệnh không cần làm gì thì rất khó. Nguyên nhân là do rối loạn thần kinh thực vật phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố lối sống và tâm lý của người mắc phải. Bất cứ thay đổi tiêu cực nào về tâm lý hoặc lối sống chưa lành mạnh đều có thể kích hoạt các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật. Nếu người bệnh không giữ tâm lý thoải mái, không chủ động áp dụng các phương pháp điều trị rối loạn thần kinh thực vật không dùng thuốc khác, bệnh sẽ khó thuyên giảm.

Bác sĩ hướng dẫn cách điều trị bệnh rối loạn kinh thực vật hiệu quả

Cách điều trị rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thần kinh tim

Để kiểm soát rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thần kinh tim, điều quan trọng nhất là bạn cần giữ được lý thoải mái, sinh hoạt nghỉ ngơi hợp lý. Cách điều trị rối loạn thần kinh thực vật như việc dùng các loại thuốc đặc trị: sinh tố B, thuốc canxi, thuốc an thần. Bên cạnh đó, có thể kết hợp thêm các cây thuốc hỗ trợ ổn định nhịp tim từ Đông Y chữa rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thần kinh tim.

Thay đổi thói quen sống và giải tỏa căng thẳng

Giữ cho tinh thần luôn thoải mái và lối sống lành mạnh giúp điều trị rối loạn thần kinh thực vật

Để điều trị rối loạn thần kinh thực vật, bạn cần giữ cho tinh thần luôn thoải mái, suy nghĩ tích cực. Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi giúp người bệnh kiểm soát được căng thẳng và tâm trạng. Tâm sự cùng gia đình, bạn bè cũng là một cách giảm stress rất tốt. Đừng ngại ngần chia sẻ suy nghĩ của mình, đôi khi những người xung quanh sẽ cho bạn rất nhiều lời khuyên hữu ích.

Ngoài ra, mỗi ngày nên dành ít nhất 30 phút để vận động thể thao. Về chế độ ăn uống thì cần hạn chế các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia, … và tránh ăn mặn để phòng ngừa và điều trị rối loạn thần kinh thực vật

Bị rối loạn thần kinh thực vật uống thuốc gì?

Các loại thuốc giúp điều trị rối loạn thần kinh thực vật gồm: Fluoxetine (prozac), paroxetine (paxil), imipramine (tofranil), venlafaxine (effexor), escitalopram (lexapro) và duloxetine (cymbalta).

Bổ sung các cây thuốc giúp ổn định hệ thần kinh thực vật

Với những căn bệnh liên quan đến sự mất cân bằng như rối loạn thần kinh thực vật, việc tận dụng thế mạnh hỗ trợ cân bằng các rối loạn của Đông y sẽ mang lại nhiều lợi ích tích cực. Trên thực tế, đây cũng là giải pháp được nhiều người bệnh lựa chọn và ổn định được nhịp tim, giảm triệu chứng trống ngực, khó thở, hồi hộp…

Ngoài những vị dược liệu truyền thống giúp an thần trấn tĩnh như Lạc tiên, Tâm sen, nhiều nghiên cứu mới đây đã phát hiện ra Khổ sâm có hiệu quả rất tốt với người bệnh rối loạn thần kinh thực vật bị tim đập nhanh.

Nghiên cứu cho thấy, các hoạt chất trong Khổ sâm như: Matrine, Oxymatrine, Kurarinone giúp ổn định hoạt động của hệ thần kinh tim, thư giãn mạch máu nên giúp giảm nhịp tim, giảm tình trạng lo lắng, căng thẳng.

Khổ sâm hỗ trợ chữa rối loạn thần kinh thực vật , giảm tình trạng tim đập nhanh hiệu quả

Tác dụng này gần tương tự như thuốc chẹn beta. Nhưng Khổ sâm chiếm ưu thế bởi tính an toàn (không gây hạ nhịp tim quá mức) và hiệu quả với nhiều dạng rối loạn nhịp tim nhanh khác nhau.

Bên cạnh khổ sâm thì bệnh rối loạn thần kinh thực vật còn có thể điều trị bằng một số dược liệu thiên nhiên đã được nhân dân Việt Nam ta thường xuyên áp dụng như:

• Nữ lang: sử dụng nhiều trong điều trị nhịp tim nhanh với tác dụng an thần, điều hoà huyết áp.

• Đan sâm: loại thảo dược giúp ngăn ngừa các biến chứng rối loạn nhịp tim, bảo vệ sức khoẻ tim, giãn mạch, tăng cường khả năng lưu thông máu ra vào tim.

• Khổ qua: thông dụng đối với những người mắc bệnh rối loạn thần kinh tim với công dụng ngăn chặn các gốc tự do ảnh hưởng đến hệ thần kinh, chống oxy hóa, diệt khuẩn… Tuy nhiên, không nên lạm dụng loại quả này quá nhiều, phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú không nên dùng khổ qua.

• Hoàng đằng: giảm thiểu nguy cơ xơ vữa động mạch, ổn định nhịp tim hiệu quả.

• Trà xanh: bổ sung nhiều vitamin A, B, C cho cơ thể, tăng dẫn truyền hệ thần kinh.

Để tìm hiểu chi tiết về cách chữa rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thần kinh tim từ thảo dược, bạn đừng ngần ngại liên hệ chuyên gia theo số

Biện pháp phòng ngừa bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Để phòng ngừa và hạn chế các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật, các bác sĩ có lời khuyên như sau:

• Điều chỉnh tư thế hoạt động: Không đứng lên một cách đột ngột sẽ giúp giảm chóng mặt. Trước khi đứng lên hãy uốn cong bàn chân và dùng tay bám chặt vào 1 bên chân trong vài giây để máu lưu thông tốt hơn. Khi đã đứng lên và bước đi thì hãy căng cơ bắp chân để huyết áp ổn định dần.

• Kê chân cao hơn khi trên giường: Mỗi lần chuẩn bị rời khỏi giường hãy nâng chân cao khoảng 30cm và để hai chân bên cạnh giường vài phút.

• Thay đổi thói quen ăn uống: Nên chia bữa ăn lớn thành các bữa nhỏ. Bổ sung nhiều nước cho cơ thể. Ăn thêm chất xơ và chất béo để cải thiện hệ tiêu hoá.

• Kiểm soát lượng đường huyết: Người mắc bệnh tiểu đường thường bị rối loạn thần kinh thực vật và khó thở. Để chữa trị bệnh thì cần kiểm soát lượng đường trong máu ở mức bình thường.

Y học hiện đại chưa tìm ra thuốc chữa khỏi rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thần kinh tim không có nghĩa là bạn mất cơ hội điều trị căn bệnh này. Bạn vẫn có thể áp dụng nhiều cách để ổn định nhịp tim và giảm triệu chứng như hồi hộp, khó thở, lo lắng… Ngay từ bây giờ, hãy gác băn khoăn “rối loạn thần kinh thực vật có tự khỏi không?” sang một bên và bắt đầu áp dụng các lời khuyên kể trên để sớm lấy lại cuộc sống bình thường.